Οι Χάριτες στην ελληνική μυθολογία γνωστές κυρίως ως οι «3 Χάριτες» ήταν θεές της γοητείας, της ομορφιάς, της φύσης, της ανθρώπινης δημιουργικότητας και της γονιμότητας.
Ωστόσο, θεωρούνταν δευτερεύουσες θεές και σπάνια είχαν ρόλο πρωταγωνιστή στους ελληνικούς μύθους. Στη ρωμαϊκή μυθολογία ήταν γνωστές ως Gratiae, ή «Graces».
Οι Χάριτες συνδέονταν με τις Εννέα Μούσες, οι οποίες προήδρευσαν και ενέπνευσαν τις τέχνες και τις επιστήμες.
Συνήθως συνδέονταν και με την Αφροδίτη, τη θεά του έρωτα.
Ως συνοδοί της Αφροδίτης ήταν θεές της προσωπικής ομορφιάς: μακιγιάζ, λάδια, αρώματα, ωραία ρούχα και κοσμήματα.
Παρόλα αυτά, κάποιες φορές εμφανίζονταν ως συνοδοί άλλων θεών, όπως του Απόλλωνα, του Διονύσου και του Ερμή.
Σύμφωνα με τη μυθολογία, οι Χάριτες ζούσαν στον Όλυμπο μαζί με τους Θεούς.
Πόσες ήταν οι Χάριτες;
Αν και συχνά παρουσιάζονται με διαφορετικό αριθμό στα περισσότερα κείμενα αναφέρονται ως οι 3 χάριτες.
Στη Θεογονία του Ησίοδου οι Χάριτες που αναφέρονται είναι η Ευφροσύνη, η Θάλεια και Αγλαΐα.
Σύμφωνα με τους Αθηναίους, οι Χάριτες ήταν δύο και ονομάζονταν Αυξώ και Ηγεμόνη.
Ο ίδιος αριθμός ίσχυε και για τους Λακεδαιμόνιους που αποκαλούσαν τις Χάριτες με τα ονόματα Φαένα και η Πασιθέα. Μια άλλη εκδοχή υποστηρίζει ότι οι Σπαρτιάτες τις αποκαλούσαν επίσης Φαέννα (ακτινοβόλος) και Κλήτα (αστραφτερή) ενώ τις παρομοίαζαν με τις Ώρες.
Στην Αίγινα, τον Τάραντα, την Τροιζήνα και την Επίδαυρο τις ονόμαζαν Δαμία και Αυξησία.
Κάποιοι αρχαίοι συγγραφείς πίστευαν ότι Χάριτες ήταν κόρες του Δία και της Ήρας ενώ κάποιοι άλλοι πίστευαν ότι μητέρα τους ήταν η Ευρυνόμη, κόρη του Ωκεανού.
Σύμφωνα με άλλη πηγή οι Χάριτες ήταν κόρες του Ήλιου και της Αίγλης.
Κατά άλλους ήταν κόρες του Διονύσου και της Αφροδίτης, καθεμία από τις οποίες περιγράφεται ως ικανή να προσφέρει ένα ιδιαίτερο δώρο στην ανθρωπότητα και κυρίως στις νεαρές γυναίκες:
Αγλαΐα
Το όνομα «Αγλαΐα» σημαίνει λαμπερή και ωραία.
Η Αγλαΐα ήταν θεά της ομορφιάς, του στολισμού, της λαμπρότητας και της δόξας. Σύζυγος της ήταν ο θεός Ήφαιστος.
Ωστόσο, σε κάποιο κείμενο αναφέρεται ότι απέκτησε έναν γιο, από τον βασιλιά της Σύμης, Χάροπο.
Το παιδί τους ονομαζόταν Νηρέας και ήταν γνωστός για την απαράμιλλη ομορφιά του.
Μάλιστα, σύμφωνα με τον Όμηρο, ήταν ένας από τους μνηστήρες της Ωραίας Ελένης.
Λέγεται ότι η Αγλαΐα ήταν η νεότερη από τις 3 Χάριτες.
Η Αγλαΐα χάριζε στις γυναίκες την κομψότητα.
Ευφροσύνη
Η Ευφροσύνη ήταν θεά της ευθυμίας και της χαράς. Είναι αυτή που χάριζε στους ανθρώπους το κέφι.
Θάλεια
Η Θάλεια ήταν η θεά των γιορτών και των πλούσιων συμποσίων. Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς χάριζε νεότητα και ομορφιά, κυρίως στις γυναίκες.
Σπουδαία έργα που απεικονίζουν τις 3 χάριτες
Οι τρεις Χάριτες του Ραφαήλ
Οι Τρεις Χάριτες αποικονίζονται σε έναν πίνακα του Ιταλού ζωγράφου Ραφαήλ, που στεγάζεται στο μουσείο Musée Condé του Chantilly, στο Παρίσι της Γαλλίας. Αν και δεν έχει καθοριστεί η ημερομηνία δημιουργίας αυτού του έργου, εικάζεται ότι χρονολογείται από το 1500.
Το πρωτότυπο γλυπτό του Αντόνιο Κανόβα και η αντιγραφή του
Ένα άλλο σπουδαίο έργο τέχνης που απεικονίζει τις 3 Χάριτες και θεωρείται διεθνώς ένα αριστούργημα της νεοκλασικής ευρωπαϊκής γλυπτικής, σκαλίστηκε στη Ρώμη από τον Antonio Canova μεταξύ 1815 και 1817 για έναν Άγγλο συλλέκτη.
Αυτό το έργο στην πραγματικότητα ήταν μια δεύτερη εκδοχή ενός πρωτότυπου έργου που είχε παραγγείλει η Joséphine de Beauharnais, η πρώτη σύζυγος του Ναπολέοντα Βοναπάρτη.
Σήμερα, το πρωτότυπο έργο βρίσκεται στο μουσείο Ερμιτάζ της Αγίας Πετρούπολης ενώ η αντιγραφή του στο Victoria and Albert Museum στο Λονδίνο.
Περισσότερα εκθέματα…
Ωστόσο, οι 3 Χάριτες έχουν εμπνεύσει και άλλους καλλιτέχνες, με αποτέλεσμα σήμερα να μετράμε πάνω από δέκα σημαντικά έργα.
Τα τελευταία και σημαντικότερα είναι της Λώρας Νάϊτ (1887-1970) που είναι η πρώτη γυναίκα καλλιτέχνης που τιμήθηκε με τον τίτλο Dame.
Αυτό το έργο βρίσκεται στο Μουσείο Καλών Τεχνών του Σαν Φρανσίσκο.
Το δεύτερο είναι το έργο του Νταλί (1938) με τίτλο Μαγευτική ακτή με 3 ρευστές χάριτες, το οποίο βρίσκεται στο Μουσείο Σαλβαντόρ Νταλί του Σάιντ Πίτερσμπουργκ στις ΗΠΑ.
Οι Σύγχρονες Χάριτες
Τέλος, θα θέλαμε να κάνουμε μια μικρή αναφορά στις 3 σύγχρονες Χάριτες που για πολλά χρόνια μας έκαναν παρέα στην τηλεόραση και μέχρι σήμερα είναι πιο δημοφιλής ακόμη και από τις 3 Χάριτες της Μυθολογίας. Πρόκειται για μια από τις πιο επιτυχημένες σειρές όλων των εποχών στην Ελλάδα που μάλιστα ήταν οι αιτία για πολλούς να ψάξουν περισσότερες πληροφορίες για τις 3 Χάριτες της Μυθολογίας.