Σίγουρα έστω μια φορά στη ζωή σας θα έχετε ακούσει τη λέξη Χωριάτικη σαλάτα ή αλλιώς «Greek salad» όπως είναι γνωστή στο εξωτερικό.
Ωστόσο, σήμερα θα σας αποκαλύψουμε ότι παρόλο που ονομάζεται Χωριάτικη, η ελληνική σαλάτα προέρχεται από την πόλη και συγκεκριμένα από την Αθήνα.
Η αλήθεια είναι ότι δε θυμάμαι έστω μια μέρα στα παιδικά μου χρόνια που δεν είχαμε στο τραπέζι μας αυτή την περίφημη παραδοσιακή ελληνική σαλάτα. Άλλωστε δε θεωρείται τυχαία το αγαπημένο πιάτο των Ελλήνων.
Προτού λοιπόν σας πούμε πως φτιάχνεται η Χωριάτικη σαλάτα πάμε να μάθουμε πως ανακαλύφθηκε.
Η ιστορία της Χωριάτικης σαλάτας
Ξεκινάει στα τέλη του 19ου αιώνα όταν ακόμη το ελληνικό κράτος μετρούσε τις πληγές του από την πτώχευση του 1893 και τον ελληνοτουρκικό πόλεμο το 1897. Η οικονομική κρίση στην Ελλάδα ανάγκασε κυρίως το εργατικό στρώμα να ζει σε άθλιες συνθήκες.
Φανταστείτε ότι το κύριο γεύμα εκείνης της εποχής ήταν τα λαχανικά και συγκεκριμένα το αγγούρι, οι ελιές, το κρεμμύδι και η ντομάτα τα οποία πάντα συνόδευε μια φέτα ψωμί και σπανίως κάποιο τυρί. Για να τα μεταφέρουν χωρίς κανένα πρόβλημα τα τύλιγαν με ένα αυτοσχέδιο πανί και τα έτρωγαν ολόκληρα στο διάλειμμα.
Αντιθέτως, οι κάτοικοι στο κέντρο της Αθήνας έκοβαν τα λαχανικά σε κομματάκια και τα έβαζαν μέσα σε ένα βαθύ πιάτο. Στη συνέχεια τα πασπάλιζαν με λάδι, ρίγανη και αλάτι.
Πώς επινοήθηκε η «Greek salad»;
Ωστόσο, σύμφωνα με τις φήμες η σημερινή Greek salad επινοήθηκε τη δεκαετία του 60-70 στην Πλάκα της Αθήνας από ταβερνιάρηδες που προσπαθούσαν να αποφύγουν το μέτρο της διατίμησης της σαλάτας.
Η διατίμηση είναι η προκαθορισμένη από το κράτος τιμή πώλησης των προϊόντων πρώτης ανάγκης με κριτήρια την τιμή αγοράς, την περιοχή πώλησης κ.α.
Επειδή όμως η σαλάτα άρχισε να γίνεται δημοφιλής στους τουρίστες οι ταβερνιάρηδες θέλησαν να βγάλουν αυτό το πιάτο από το μέτρο διατίμησης. Έτσι, προσθέτοντας μια φέτα τυρί κατάφεραν να βγει η σαλάτα από τη διατίμηση και να την πουλάνε στην τιμή που θα επέλεγαν.
Πως φτιάχνεται η Χωριάτικη
Για να φτιάξετε την παραδοσιακή Χωριάτικη σαλάτα θα χρειαστείτε αγγουράκια, ντομάτες, κρεμμύδι, ελιές, αλάτι, φέτα, ξύδι, ελαιόλαδο και ρίγανη. Ωστόσο, σε πολλές περιοχές της Ελλάδας η χωριάτικη περιέχει πράσινη πιπεριά, κάπαρη ή μαϊντανό για διακόσμηση και ωραία μυρωδιά.
Για παράδειγμα, ο μαϊντανός χρησιμοποιείται κυρίως στη Βόρεια Ελλάδα και η Κάπαρη στις Κυκλάδες όπου αφθονεί.
Άλλες εκδοχές της Χωριάτικης
Αν και η κλασική ελληνική σαλάτα σερβίρεται πάντα με Φέτα (τυρί της Βορείου Ελλάδος) σε πολλές περιοχές της Ελλάδας και κυρίως στα ελληνικά νησιά θα την βρείτε και σε άλλες εκδοχές.
Για παράδειγμα, όταν πήγαμε στη Νάξο παραγγείλαμε Χωριάτικη σαλάτα με Ναξιώτικο λευκό τυρί. Άλλωστε η Νάξος φημίζεται για τα τυροκομικά της προιόντα.
Στην Πάρο προσθέτουν μαρούλι, βρασμένα μαυρομάτικα φασόλια και αντί για φέτα βάζουν Ξινομυζήθρα Πάρου ή αλλιώς σουρωτό.
Στη Σίφνο επιβάλλεται να παραγγείλετε τη χωριάτικη σαλάτα με το τοπικό κυκλαδίτικο τυρί που ονομάζεται Μυζήθρα.
Ένα άλλο κυκλαδίτικο νησί που παράγει πεντανόστιμο τυρί είναι η Φολέγανδρος. Εκεί παραγγείλαμε χωριάτικη σαλάτα με το παραδοσιακό τυρί του νησιού που ονομάζεται Σουρωτό.
Στην Κρήτη και συγκεκριμένα στο Ηράκλειο παραγγείλαμε την Κρητική σαλάτα που είναι μια παραλλαγή της χωριάτικης. Όπως οι περισσότερες σαλάτες της Κρήτης, περιέχει βραστή πατάτα, ντάκο (Κρητικό παξιμάδι) και αντί για φέτα περιέχει το παραδοσιακό ηρακλειώτικο τυρί που ονομάζεται ξινομυζήθρα.
Τέλος, στη Μύκονο δοκιμάσαμε την πιο τρελή εκδοχή της χωριάτικης σαλάτας, η οποία περιείχε καρπούζι. Μπορεί να σας φαίνεται παράξενο ωστόσο ένας από τους αγαπημένους συνδυασμούς των Ελλήνων είναι το καρπούζι με τυρί.
Οπότε, όσοι έχουν δοκιμάσει αυτόν τον συνδυασμό μπορούν να φανταστούν τη νοστιμιά αυτής της σαλάτας.
Διατροφική αξία και θερμίδες της Χωριάτικης σαλάτας
Όσον αφορά τη διατροφική αξία της χωριάτικης σαλάτας θα πρέπει να γνωρίζετε ότι πρόκειται για ένα superfood με χαμηλά λιπαρά, πλούσιο σε βιταμίνες και μέταλλα. Επίσης, περιέχει συστατικά με αντιοξειδωτικές ιδιότητες όπως είναι το λάδι και το κρεμμύδι.
Η Χωριάτικη είναι ένα γρήγορο πιάτο που ο καθένας μπορεί να φτιάξει στο σπίτι του και λογίζεται ως ένα υγιεινό πλήρες γεύμα.
Διατροφική αξία ανά μερίδα
Θερμίδες 150 γρ.
Συνολικό λίπος – 12 γρ.
Χοληστερόλη – 0 mg
Νάτριο – 0 mg
Κάλιο – 0 mg
Συνολικοί υδατάνθρακες – 6 γρ.
Διαιτητικές ίνες – 3 γρ.
Σάκχαρα – 0 γρ.
Πρωτεΐνη – 3 γρ.
Οι παραπάνω θερμίδες ισχύουν για την παραδοσιακή Χωριάτικη σαλάτα χωρίς τη συνοδεία ψωμιού. Ωστόσο, οι Έλληνες συνηθίζουν να τρώνε τη σαλάτα με ψωμί και μάλιστα να το βουτάνε στο ζουμί της που έχει μαζευτεί στον πάτο του μπολ. Αυτή η συνήθεια ονομάζεται παπάρα ή αλλιώς λαδομπούκι και αυξάνει τις θερμίδες εις διπλούν.
Αν και αυτή η πρακτική δε θεωρείται σύμφωνη με τους «καλούς τρόπους» υπάρχουν μεγάλες πιθανότητες να αντικρίσετε κάτι τέτοιο στην Ελλάδα.
Ωστόσο, είναι κάτι που συνήθως οι «old school» Έλληνες κάνουν μέχρι σήμερα.