Σπάρτη: Η γέννηση, η πτώση και η αναγέννηση της θρυλικής πόλης!

Η Σπάρτη είναι μια ιστορική πόλη της Ελλάδας που για πρώτη φορά αναφέρθηκε στην Ελληνική μυθολογία.

Κατά τον 7ο αιώνα π.Χ. οι Δωριείς, ένα φύλλο από τη Στερεά Ελλάδα θα εγκατασταθεί στην Πελοπόννησο και θα συγκροτήσει μια κοινωνία βασισμένη στους νόμους του Λυκούργου, που θα ονομαστεί Σπάρτη.

Το όνομα της πόλης προέρχεται από την πριγκίπισσα Σπάρτη, κόρη του μυθικού Βασιλιά Ευρώτα.

Ο Όμηρος, στην Ιλιάδα και την Οδύσσεια αναφέρει τη Σπάρτη ως ένα από τα ισχυρότερα μυκηναϊκά βασίλεια.

Σύμφωνα με τα Ομηρικά έπη ήταν έδρα του Μενελάου, ο οποίος ήταν αδερφός του Μυκηναίου βασιλιά Αγαμέμνονα, την περίοδο πριν τον Τρωικό Πόλεμο.

Οι 300 Σπαρτιάτες

Το όνομα της Σπάρτης έχει γραφτεί στην ιστορία με ανεξίτηλα γράμματα.

Οι Σπαρτιάτες έχουν μείνει στην ιστορία λόγω της αυτοθυσίας τους που έσωσε την Ελλάδα. Μέρος αυτής της αυτοθυσίας οφείλεται στον άγραφο νόμο, που όριζε ότι δεν έπρεπε να εγκαταλείψουν το πεδίο της μάχης.

Αυτό άλλωστε φανερώνει και η έκφραση «Ή ταν ή επι τας» που έλεγαν οι Σπαρτιάτισσες μητέρες στα παιδιά τους πριν αναχωρήσουν για τον πόλεμο και σημαίνει το εξής:

Ή θα γυρίσεις με την ασπίδα σου ή πάνω σε αυτήν νεκρός!

Αυτό έκανε πράξη το 480 π.χ μια μικρή στρατιωτική δύναμη Σπαρτιατών που σήμερα έχει μείνει στην ιστορία ως οι 300.

Οι 300 Σπαρτιάτες μαζί με 700 Θεσπιείς, πολέμησαν στις Θερμοπύλες εναντίον των Περσών, οι οποίοι επιτέθηκαν στην Ελλάδα με 80.000 στρατιώτες.

Οι Σπαρτιάτες άντεξαν 3 ημέρες και θα άντεχαν πολύ περισσότερο αν δεν τους είχε προδώσει ο Εφιάλτης. Τελικά, ο Ξέρξης κατάφερε να νικήσει τον Λεωνίδα και τη φάλαγγα του.

Παρόλα αυτά, η μεγαλύτερη στρατιωτική δύναμη που εμφανίστηκε ποτέ στον αρχαίο κόσμο, ηττήθηκε στη μάχη των Πλαταιών από τους ενωμένους Έλληνες.

Η πελοποννησιακή συμμαχία

Ύστερα από μια περίοδο ειρήνης στην Ελλάδα, οι Σπαρτιάτες θα κηρύξουν τον πόλεμο στους Αθηναίους του Περικλή. Ο λόγος ήταν η ανησυχητική αύξηση της αθηναϊκής κυριαρχίας στην Ελλάδα που τρομοκράτησε τους Σπαρτιάτες.

Έτσι, ξεκίνησαν οι πιο αιματηροί εμφύλιοι πόλεμοι στην ιστορία της αρχαίας Ελλάδας που ονομάστηκαν Πελοποννησιακοί πόλεμοι (431 π.Χ.- 404 π.Χ). Η Σπάρτη έκανε συμμαχία με τις άλλες πόλεις της Πελοποννήσου και κατάφερε να αποκτήσει την κυριαρχία στην Ελλάδα.

Μετά από αυτόν τον πόλεμο υπήρχε η ελπίδα ότι η Σπάρτη θα κυβερνούσε δίκαια την Ελλάδα. Ωστόσο, εγκατέστησε μια ισχυρή ηγεμονία με αποτέλεσμα να δυσαρεστήσει τους συμμάχους της, ιδιαίτερα τη Θήβα.

Η πτώση της Σπάρτης

Η Αθήνα εκμεταλλεύτηκε αυτή την ευκαιρία και μαζί με τη συμμαχία της και τους Πέρσες, εναντιώθηκαν στη Σπάρτη. Ο πόλεμος αυτός έμεινε γνωστός στην ιστορία ως Κορινθιακός πόλεμος (395-387). Τελικά, ο πόλεμος λύθηκε με την Ανταλκίδειο ειρήνη που σύναψαν οι δύο συμμαχίες.

Παρόλα αυτά, η Θήβα δεν ήταν ευχαριστημένη με αυτό το γεγονός.

Τότε η Σπάρτη, δυσαρεστημένη με τη στάση των Θηβαίων, επιτέθηκε με 11.000 στρατιώτες στα Λεύκτρα της Βοιωτίας.

Σε αυτή τη μάχη έμελλε να ξεκινήσει και η πτώση της Σπάρτης.

Οι μέχρι τότε αήττητοι Σπαρτιάτες υπέστησαν ντροπιαστική ήττα αφού οι Θηβαίοι ήταν μόλις 6.000 στρατιώτες.
Ο στρατηγός Επαμεινώνδας εφάρμοσε για πρώτη φορά την τακτική «λοξή φάλαγγα» και κατατρόπωσε τους Σπαρτιάτες.

Έτσι, η Θήβα πήρε τα σκήπτρα και κυριάρχησε στην Ελλάδα.

Η Σπάρτη συνέχισε να διεκδικεί την ηγεμονία και πολέμησε πολλές φορές εναντίον της Θήβας. Μέχρι και με την Αθήνα συμμάχησαν για να ρίξουν τη Θήβα.

Η τελική πτώση της Σπάρτης ήρθε όταν οι Ρωμαίοι κυριάρχησαν στην Ελλάδα το 146 π.Χ.

Η καταστροφή της πολιτιστικής κληρονομιάς

Ωστόσο, οι Σπαρτιάτες δεν εγκατέλειψαν ποτέ την Πελοπόννησο.

Από τον 4ο αιώνα μ.Χ μέχρι και την άφιξη των Σταυροφόρων Φράγκων το 1205, οι Σπαρτιάτες πέρασαν από χίλια κύματα αλλά παρέμειναν στον τόπο τους, τη Νότια Πελοπόννησο.

Οι Φράγκοι κυριάρχησαν στη Λακωνία μέχρι τον ερχομό των Οθωμανών.

Το 1460 οι Οθωμανοί κατέκτησαν ολόκληρη την Ελλάδα. Αν και οι Σπαρτιάτες αντιστάθηκαν σθεναρά δεν κατάφεραν να κερδίσουν τους Οθωμανούς.

Ωστόσο, η μεγαλύτερη καταστροφή της Σπαρτιατικής κληρονομιάς προήλθε από ένα τρελό Γάλλο καθηγητή της Συριακής γλώσσας, που στάλθηκε στην Ελλάδα το 1729 από τη γαλλική κυβέρνηση για να αντιγράψει αρχαίες επιγραφές.

Σύμμαχος του οι Οθωμανοί οι οποίοι του έδωσαν την άδεια να καταστρέψει την αρχαία πόλη.

Σε επιστολή του ο τρελός Fourmont καυχιέται ότι κατέστρεψε επιγραφές, για να μην αντιγραφούν στον μέλλον από άλλους εξερευνητές. Ο ίδιος ομολογεί σε χειρόγραφο του που έχει σωθεί, ότι συγκέντρωσε πάνω από 1.500 επιγραφές στην Ελλάδα τις οποίες και κατέστρεψε.

Αυτός ο ακατανόμαστος Γάλλος υπερόπτης, δικαιολογεί τους βανδαλισμούς σαν εκδίκηση, επειδή οι Μανιάτες, απόγονοι των Σπαρτιατών, δεν του συμπεριφέρθηκαν σωστά.

Τελικά, η γαλλική κυβέρνηση ζήτησε από αυτόν τον εχθρό του αρχαίου πνεύματος να αποσυρθεί από τις εξερευνήσεις.

Όμως ήταν πλέον αργά, αφού κατάφερε να καταστρέψει σχεδόν ολοκληρωτικά την πόλη της αρχαίας Σπάρτης.

Η Σπάρτη σήμερα

Η σημερινή Σπάρτη είναι χτισμένη στους πρόποδες του βουνού που ονομάζεται Ταΰγετος, σε υψόμετρο 210 μέτρων. Βρίσκεται νότια από το κέντρο της αρχαίας ομώνυμης πόλης, κοντά στην όχθη του ποταμού Ευρώτα.

Η Σπάρτη συνορεύει με τον Μυστρά, ιστορική πόλη του Βυζαντίου και της Ελληνικής Επανάστασης, στην οποία είχαν εγκατασταθεί στο παρελθόν πολλοί Σπαρτιάτες.

Μέχρι σήμερα, η Σπάρτη παραμένει η πρωτεύουσα της Λακωνίας.

Τα αξιοθέατα

Αν και μεγάλος μέρος της κληρονομιάς της Σπάρτης καταστράφηκε, στο αρχαιολογικό μουσείο της Σπάρτης θα βρείτε πολλά αξιόλογα ευρήματα που έχουν σωθεί.

Επιπλέον, πίσω από το μεγαλοπρεπές άγαλμα του Λεωνίδα, στο Εθνικό Στάδιο της Σπάρτης, θα βρείτε τα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης.

Στη νότια πλευρά της Ακρόπολης θα βρείτε το αρχαίο θέατρο της Σπάρτης. Επίσης, την κορυφή της Ακρόπολης κοσμεί το ιερό της Χαλκιοίκου Αθηνάς.

Σε πολύ μικρή απόσταση από το κέντρο της Σπάρτης, θα βρείτε το ιερό της Ορθίας Αρτέμιδος (10ος αιώνας π.Χ.).

Στα 5 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της Σπάρτης αξίζει κανείς να επισκεφτεί το Μενελάιο που αποτελεί ιερό του Μενέλαου και της Ωραίας Ελένης.

Όπως βλέπετε η Σπάρτη διατηρεί «κάτι από τη δόξα του παρελθόντος».

Άλλωστε ένας παρανοϊκός, ανιστόρητος και μανιακός «δολοφόνος του αρχαίου ελληνικού πνεύματος» δεν αρκεί για να σβήσει το όνομα της Σπάρτης, που έχει μείνει ανεξίτηλο εις τους αιώνας των αιώνων!

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Η Πρώτη Πόλη Στον Κόσμο Χτίστηκε Στην Ελλάδα Και Όχι Στη Μεσοποταμία!