Οι Μοίρες στην ελληνική μυθολογία και το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον!

Πιστεύετε στο πεπρωμένο; Δεν ξέρω για εσάς αλλά οι αρχαίοι Έλληνες πίστευαν ότι οι ζωές των ανθρώπων έχουν πεπρωμένο και αυτό καθορίζεται από τις τρεις αδερφές που είναι γνωστές ως οι 3 μοίρες.

Πρόκειται για τρεις γυναικείες οντότητες της ελληνικής μυθολογίας που παριστάνονται να κλώθουν.

Η κλωστή που κρατάνε στα χέρια τους συμβολίζει την ανθρώπινη ζωή και ταυτόχρονα πόσο μικρή και ευάλωτη είναι.

Για αυτό τον λόγο, μέχρι σήμερα για κάποιον που κινδυνεύει χρησιμοποιούμε την εξής φράση: Η ζωή του κρέμεται από μία κλωστή.

Η λέξη «μοίρα» προέρχεται από το αρχαίο ρήμα «μείρομαι» που σημαίνει μοιράζω και αναφέρεται στη μοιρασιά που γίνεται από τις τρεις αδερφές δηλαδή το «μερίδιο», που παίρνει ο καθένας.

Ποιες ήταν οι 3 αδερφές και τι συμβολίζουν;

Οι Μοίρες συμβολίζουν τον κύκλο ζωής που ξεκινάει με τη γέννηση, συνεχίζει με τον διάρκεια ζωής και τελειώνει με τον θάνατο.

Η πρώτη Μοίρα, η Κλωθώ συμβολίζει το παρόν και είναι αυτή που γνέθει το νήμα της ζωής.

Η δεύτερη είναι η Λάχεσις που μοιράζει τους κλήρους και συμβολίζει το μέλλον αφού καθορίζει τι θα λάχει (εξού και η λέξη λαχείο) στον καθένα. Ήταν εκείνη που μετρούσε το μήκος του νήματος συμβολίζοντας τον χρόνο.

Η τρίτη Μοίρα που είναι η νεώτερη και πιο σκληρή από τις αδερφές, γνωστή ως Άτροπος, συμβολίζει το παρελθόν και είναι αυτή που κόβει με ψαλίδι το νήμα της ζωής των ανθρώπων, χωρίς κανέναν δισταγμό.

Οι αρχαίοι πίστευαν ότι οι μοίρες έκλωθαν το νήμα δύο φορές κατά τη διάρκεια της ζωής των ανθρώπων. Πρώτη φορά κατά τη γέννηση και δεύτερη στον γάμο, θέλοντας έτσι να δείξουν ότι ήταν τα σημαντικότερα γεγονότα στη ζωή.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Οι 3 Χάριτες Και Τα Έργα Τέχνης Που Τις Απεικονίζουν Μέχρι Σήμερα!

Οι διαφορετικές εκδοχές της ελληνικής μυθολογίας

Όσον αφορά το γενεαλογικό τους δέντρο και τον αριθμό τους υπάρχουν διάφορες αναφορές. Ο Όμηρος παρουσιάζει στα έπη του μία μοίρα με το όνομα Αίσα, η οποία είναι ισάξια του Δία και δίνει σε κάθε θνητό το μερίδιό του από τις χαρές και τις λύπες, ορίζοντας έτσι το πεπρωμένο του.

Άλλες ονομασίες με τις οποίες αναφέρονται είναι Πεπρωμένη και Ειμαρμένη.

Ωστόσο, ο Αισχύλος παρουσιάζει τρεις μοίρες οι οποίες είναι κόρες της Νύχτας. Το ίδιο αναφέρει και ο Ησίοδος μόνο που σε άλλο σημείο του έργου του τις παρουσιάζει ως κόρες του Δία και της τιτάνας Θέμιδας.

Υπάρχει όμως ακόμη μία ενδιαφέρουσα αναφορά στο Μαντείο των Δελφών, όπου λάτρευαν μόνο τη Μοίρα της Γέννησης και τη Μοίρα του Θανάτου.

Αργότερα ο Πίνδαρος, στις 3 μοίρες προσθέτει τη θεά Τύχη.
Παρόλα αυτά, ο επικρατέστερος αριθμός των μοιρών εμφανίζεται ξανά σε αναφορές του Πλάτωνα στο έργο Πολιτεία, όπου μιλάει για τις τρεις κόρες της θεάς Ανάγκης.

Μάλιστα, κατά τον Πλάτωνα, η Λάχεσις έχει έναν επιπλέον ρόλο, αφού είναι αυτή που κρατάει στα γόνατα της τα είδη ζωής που καλούνται να διαλέξουν οι ψυχές των νεκρών, κατά τη διάρκεια τελετής για τη μελλοντική τους μετενσάρκωση αφού επιστρέψουν στη γη.

Η Τελετή μετενσάρκωσης των ψυχών από τις Μοίρες

Οι τρεις μοίρες, η Λάχεσις, η Κλωθώ και η Άτροπος, κινούσαν το αδράχτι της Ανάγκης ψάλλοντας τα περασμένα, τα παρόντα και τα μέλλοντα. Με τη φράση «Υπαίτιος είναι ο επιλέγων, ο θεός είναι αναίτιος» αναγγέλλουν στις ψυχές τη μοίρα τους, λέγοντάς τους ότι υπάρχουν πολλαπλές μορφές βίου, και ότι η κάθε ψυχή θα πρέπει μόνη της να διαλέξει το είδος βίου που έμελλε να ξαναζήσει.

Αφού οι ψυχές έκαναν την επιλογή τους με διάφορα κριτήρια, πορεύονταν προς την πεδιάδα της λήθης (λησμονιάς) και φτάνοντας στης Λήθης το ποτάμι, τον Aμέλητα, έπιναν το νερό της λησμονιάς για να ξεχάσουν όσα έζησαν στον άλλο κόσμο. Τότε έπεφταν σε ύπνο βαθύ και εκσφενδονίζονταν από τον κάτω κόσμο στη γη, όπου άρχιζαν τη νέα τους ζωή.

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Αχέροντας: Η Πύλη Του Κάτω Κόσμου Στην Ελληνική Μυθολογία!

Πού ζούσαν οι Μοίρες και πως ήταν η εμφάνιση τους;

Όσον αφορά την κατοικία και την εμφάνιση των Mοιρών, υπάρχουν διάφορες αναφορές, όπως ότι κατοικούσαν σε κάποια σπηλιά ψηλά στο βουνό και ήταν μαυροφορεμένες και άσχημες, με μεγάλα δόντια ή κατοικούσαν σε κάποιο παλάτι στην άκρη του κόσμου, καθισμένες σε θρόνους, με χιτώνες λευκούς και στεφάνι ή κορώνες στο κεφάλι.

Στην ελληνική μυθολογία συνήθως οι Μοίρες παρουσιάζονται ως σοβαρές και πολυάσχολες παρθένες, ενώ στη ρωμαϊκή μυθολογία που είναι γνωστές ως Fata ή Parcae (Πάρσες), παρουσιάζονται ως κακές γυναίκες μεγάλης ηλικίας και αμετάκλητες που στερούν από τους ανθρώπους τις επιθυμίες και την ελπίδα.

Οι Μοίρες ήταν ισάξιες του Δία

Σύμφωνα με πολλές πηγές, οι Μοίρες κατοικούσαν στον Όλυμπο και κάποιες φορές καθόριζαν ακόμη και τη μοίρα των θεών. Παρόλα αυτά, μερικές φορές αν οι θεοί ήθελαν μπορούσαν να αλλάξουν τη μοίρα.

Ο Όμηρος γράφει στην Ιλιάδα ότι ήταν επιθυμία της Μοίρας οι Έλληνες να καταστρέψουν την Τροία αφού η θεά Φήμη και ο Θεός Παν, που ετυμολογικά συνδέεται με τον πανικό, έκαναν ότι είναι δυνατόν για να εγκαταλείψουν οι Έλληνες την Τροία.

Ωστόσο, κάτι τέτοιο δε συνέβαινε με τον Δία αφού αν ήθελε μπορούσε να επέμβει στο πεπρωμένο που είχαν καθορίσει για κάποιον οι Μοίρες και να το αλλάξει.

Άλλωστε για αυτό τον λόγο πολλοί αρχαίοι Έλληνες συγγραφείς τον αποκαλούσαν Δίας ο Μοιραγέτης όπως συνέβαινε και με τον θεό Απόλλωνα που ασκούσε επιρροή στις Μούσες και είχε το προσωνύμιο Μουσαγέτης.

Παρόλα αυτά, Θέλοντας να κρατήσει τις ισορροπίες, υπάρχουν περιπτώσεις όπου ο Δίας δεν επενέβη, όπως συνέβη στον θάνατο του γιου του Σαρπηδόνα που σκοτώθηκε από τον Πάτροκλο στον Τρωικό πόλεμο.

Βλέποντας τον η Ήρα να παρακολουθεί τη μάχη από τον ουρανό, τον συμβουλεύει να μην επέμβει και να δεχτεί τη μοίρα του γιου του, αλλιώς μετά θα πρέπει να σώσει και τα παιδιά των υπόλοιπων θεών που πέθαναν στη μάχη της Τροίας.

Όπως βλέπουμε και σε αυτόν τον Μύθο οι αρχαίοι Έλληνες είχαν συνδέσει τις Μοίρες με τον θάνατο και για αυτό τον λόγο μέχρι σήμερα υπάρχει η έκφραση «Μοιραίος Θάνατος».

Η επιρροή της ελληνικής μυθολογίας σε άλλες αρχαίες θρησκείες

Εκτός από τους Ρωμαίους πολλές αρχαίες θρησκείες υιοθέτησαν τη λατρεία των Ελλήνων για τις τρεις Μοίρες. Οι Κέλτες παρουσίαζαν τις δικές τους μοίρες ως 3 θεότητες του πολέμου και τις αποκαλούσαν Μόριγκαν.

Αυτές οι θεές του πολέμου καθόριζαν τη μοίρα των πολεμιστών. Στη Σκανδιναβική μυθολογία οι Βίκινγκς είχαν τις δικές τους μοίρες που ήταν γνωστές ως οι 3 Νορν.

Ακόμη και στη Σκανδιναβική μυθολογία, οι 3 αντίστοιχες μοίρες κλώθουν το νήμα καθορίζοντας έτσι το πεπρωμένο των ανθρώπων αλλά και των θεών.

Ο μύθος που εξηγεί  τη φράση του Πλάτωνα «το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον»

Θα κλείσουμε με τον μύθο του Μελέαγρου που δείχνει πόσο σημαντικό ρόλο έπαιζαν οι Μοίρες στη γέννηση και τον θάνατο των ανθρώπων.

Κάποτε μια γυναίκα θέλησε να μάθει την τύχη του νεογέννητου μωρού της. Αφού κρύφτηκε περιμένοντας την άφιξη των Μοιρών για να αποφασίσουν τη μοίρα του γιου της, άκουσε από την Κλωθώ πως θα γίνει όμορφο και από τη Λάχεσις πως θα γίνει δυνατό.

Η Άτροπος όμως, φώναξε πως το παιδί πρόκειται να πεθάνει σε λίγο και δείχνοντας ένα πυρωμένο ξύλο στο τζάκι, είπε πως αυτό θα συμβεί μόλις καεί ετούτο το δαυλί.

Αφού έφυγαν οι Μοίρες από την κάμαρα, η μητέρα άρπαξε το μισοκαμένο ξύλο και αφού το έσβησε, το έβαλε βαθιά μέσα σε μια κασέλα. Κράτησε για χρόνια κρυφό το μυστικό της ζωής του γιου της και εκείνος μεγάλωνε και ομόρφαινε.

Μία μέρα, πηγαίνοντας για κυνήγι μαζί με τον αδερφό της μητέρας του, μάλωσαν για τη μοιρασιά και πάνω στο θυμό του τον σκότωσε.

Όταν εκείνη το έμαθε, έτρεξε αμέσως στην κασέλα, έβγαλε το δαυλί και το έριξε στη φωτιά. Μόλις κάηκε εντελώς, ο γιος της άφησε την τελευταία του πνοή με αποτέλεσμα να αποδειχθεί ότι η μοίρα του ήταν γραμμένη!

Μέχρι σήμερα, πολλοί άνθρωποι πιστεύουν στη μοίρα και αυτό φαίνεται άλλωστε από τις ελληνικές εκφράσεις και ελληνικά τραγούδια που αναφέρονται στη μοίρα. Όπως λέει και το τραγούδι, όλοι έχουμε γραμμένο που το λένε πεπρωμένο!

ΔΕΙΤΕ ΕΔΩ ΤΟΝ ΜΥΘΟ: Μελέαγρος: Ο Ήρωας Της Καλυδώνας Και Το Τραγικό Τέλος Του!

Ελληνικές εκφράσεις που αναφέρονται σήμερα στη Μοίρα

Δεν έχει στον ήλιο μοίρα. (φτωχός, άτυχος)

Κλαίει τη μοίρα του. (Όταν κάποιος στεναχωριέται για τις κακοτυχίες του)

Μια του κλέφτη, δυο του κλέφτη τρεις και η κακή του μοίρα.(το λέμε για κάποιον που κάνει το ίδιο λάθος πολλές φορές αλλά κάποια στιγμή θα το πληρώσει)

Όπου φτωχός και η μοίρα του. (για κάποιον που γεννήθηκε φτωχός και κακότυχος)

Σαν θέλει η μοίρα, ο μυλωνάς γίνεται και δεσπότης. (Το λέμε για κάποιον που συνήθως ανεβαίνει αξίωμα και είναι τυχερός στη ζωή του)

μοιραίο λάθος (Συνήθως για ένα σημαντικό λάθος που αλλάζει τη ζωή κάποιου)

μοιραίο πάθος (Συνήθως χρησιμοποιείται για παράνομους έρωτες που αλλάζουν τη ζωή κάποιου).

ΔΕΙΤΕ ΕΠΙΣΗΣ: Ποιες Ήταν Οι Μούσες Και Τι Ρόλο Είχαν Στην Ελληνική Μυθολογία;