«Οιδίπους Τύραννος»: Η Κορυφαία τραγωδία όλων των εποχών!

Η αρχαία ελληνική τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» είναι ένα έργο του Σοφοκλή.

Η τραγωδία αυτή συνδέεται με τη γενιά των Λαβδακιδών, που βασίλεψε στη Θήβα.

Ο μύθος των Λαβδακιδών

Όλα ξεκίνησαν όταν ο Λάιος απήγαγε τον γιο του Πέλοπα, Χρύσιππο και ο Πέλοπας τον καταράστηκε να πεθάνει άτεκνος ή να σκοτωθεί από το παιδί του. Από εκεί ξεκινούν οι συμφορές του γένους των Λαβδακιδών, που για τρεις συνεχόμενες γενιές υποφέρουν από αυτή τη βαριά κατάρα.

Η αρχή της μεγαλύτερης Τραγωδίας

Η τραγωδία «Οιδίπους Τύραννος» ξεκινάει με τον γάμο του Λάιου και της Ιοκάστης. Επειδή δεν μπορούσαν να κάνουν παιδιά, αποφασίζει ο Λάιος να πάρει χρησμό από την Πυθία για το μέλλον του.

Το Μαντείο των Δελφών του αποκαλύπτει ότι ο γιος, που θα αποκτήσει από την Ιοκάστη, θα τον σκοτώσει. Έτσι, ο Λάιος χωρίς να αποκαλύψει τον χρησμό αρχίζει να αποφεύγει την Ιοκάστη.

Η Ιοκάστη όμως, σε ένα από τα μεθύσια του Λαΐου, επιδίωξε την επαφή μαζί του με αποτέλεσμα να γεννήσει αγόρι. Έτσι ο Λάιος αναγκάστηκε να της αποκαλύψει το περιεχόμενο του χρησμού που έλαβε από την Πυθία και αποφασίζουν να παρατήσουν το νεογέννητο μωρό στο βουνό Κιθαιρώνα.

Ο μύθος του Οιδίποδα γεννιέται

Κάπως έτσι, διέταξαν έναν δούλο να δέσει τα πόδια του μωρού και να το αφήσει στο βουνό. Ο δούλος, δένει από τα πόδια το παιδί και το παρατά στο βουνό. Εκεί ένας βοσκός βρίσκει το αγοράκι δίνοντας του το όνομα Οιδίποδας, από το οίδημα που είχαν τα δεμένα πόδια του μωρού.

Αργότερα ο βοσκός παραδίδει τον Οιδίποδα στο βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου, Πόλυβο και Μερόπη, οι οποίοι δεν είχαν αποκτήσει παιδιά. Κατά μια άλλη μαρτυρία ο δούλος του Λαΐου ήταν αυτός που παρέδωσε το παιδί.

Ο θάνατος του Λάιου

Περνούν τα χρόνια και ο Λάιος αποφασίζει να πάει στην Πυθία, να μάθει τι απέγινε το παιδί του. Σ’ ένα τρίστρατο των Θηβών, τη «Σχιστή οδό», συναντά έναν νεαρό και εμπλέκεται μαζί του σε έντονο λεκτικό διάλογο. Μετά από μια σύντομη μάχη ο Λάιος χάνει τη ζωή του από τον νεαρό.

Τα νέα του θανάτου διαδίδονται γρήγορα στην πόλη, από τον μοναδικό διασωθέντα δούλο. Έτσι, ο αδερφός της Ιοκάστης, Κρέοντας αναλαμβάνει την ηγεσία της Θήβας.

Ο μύθος της Σφίγγας

Τότε παρουσιάζεται στο προσκήνιο η Σφίγγα.

Η αδυναμία του Κρέοντα να επιλύσει το πρόβλημα, τον οδηγεί να ανακηρύξει πως όποιος σκοτώσει τη Σφίγγα θα πάρει ως έπαθλο τη βασιλεία της Θήβας και θα παντρευτεί την Ιοκάστη, χήρα του Λαΐου.

Η σφίγγα ήταν ένας δαίμονας του θανάτου στην αρχαία Ελλάδα που είχε σώμα λιονταριού, φτερά πτηνού και κεφάλι γυναίκας. Μερικοί συνδέουν αυτό το ελληνικό μυθικό τέρας με τη Σφίγγα της Γκίζας στην Αίγυπτο, ωστόσο οι αιγυπτιακές σφίγγες έχουν τη μορφή Φαραώ και δεν έχουν φτερά.

Σύμφωνα με τον Ησίοδο ήταν κόρη της Χίμαιρας και του Όρθρου ή κατά άλλους του Τυφώνος και της Έχιδνας

Κάποτε, η Ήρα και ο Άρης έστειλαν τη Σφίγγα στο όρος Φίκιο ή αλλιώς Σφίγγειο στην αρχαία Θήβα, για να τρομοκρατεί τους περαστικούς.

Το αίνιγμα της Σφίγγας

Αφού στεκόταν σε έναν βράχο ρωτούσε όσους περνούσαν από εκεί το εξής αίνιγμα: Ποιο ον έχει μια φωνή, στην αρχή στέκεται στα τέσσερα, έπειτα στα δύο και προς το τέλος της ζωής του στα τρία; Αν κάποιος δεν έβρισκε την απάντηση τότε η Σφίγγα τον Έσφιγγε μέχρι να πεθάνει.

Αυτό συνέβαινε μέχρι εκείνη τη μέρα που στο διάβα της βρέθηκε ο Οιδίποδας, ο γιος του βασιλιά της Θήβας, ο οποίος έδωσε την εξής απάντηση: Αυτό το ον είναι ο άνθρωπος, αφού όταν είναι βρέφος περπατάει στα 4, μετά σηκώνεται στα δύο και στο τέλος της ζωής του χρησιμοποιεί το μπαστούνι ως τρίτο πόδι.

Μετά τη λύση του γρίφου η Σφίγγα έπεσε στον γκρεμό και σκοτώθηκε ή κατά άλλους ο Οιδίποδας της επιτέθηκε όταν ήταν ξαφνιασμένη από τη λύση του γρίφου και τη σκότωσε.

Ο Μάντης Τειρεσίας και η επιθυμία του θεού Απόλλωνα

Αφού λοιπόν κατάφερε να τη σκοτώσει, ανακηρύσσεται βασιλιάς των Θηβών και σύζυγος της Ιοκάστης. Με την Ιοκάστη αποκτούν τέσσερα παιδιά: τους δίδυμους Ετεοκλή και Πολυνείκη, την Αντιγόνη και την Ισμήνη.

Ωστόσο, το φονικό της Σφίγγας έσπειρε λοιμό στη Θήβα για επτά χρόνια. Την ίδια ώρα, ο Οιδίποδας δεν μπορούσε να επιλύσει το πρόβλημα. Έτσι στέλνεται ο Κρέοντας στο Μαντείο των Δελφών ή κατά τη συνηθέστερη μορφή του μύθου, πηγαίνει να βρει τον μάντη Τειρεσία για να μάθουν τι φταίει και πώς αυτό θα διορθωθεί.

Τότε ο Κρέοντας γυρνάει πίσω λέγοντας ότι τα προβλήματά τους θα πάρουν τέλος όταν γίνει αυτό που ζητάει ο Απόλλων. Λέει πως ο θεός ζητάει εξαγνισμό για ένα έγκλημα παλαιό, θέλει να βρεθεί και να τιμωρηθεί εκείνος που σκότωσε τον βασιλιά Λάιο.

Η αποκορύφωση της τραγωδίας

Στην συνέχεια γίνονται δύο μεγάλες αποκαλύψεις. Πρώτον ότι ο Οιδίποδας σκότωσε τον Λάιο αφού δε γνώριζε ότι ήταν ο πατέρας του και δεύτερον ότι αυτός ήταν ο υπαίτιος για τον λοιμό που ξέσπασε στην πόλη.

Αφού η Ιοκάστη μαθαίνει πως ο άντρας που παντρεύτηκε και έκανε παιδιά, ήταν γιος δικός της και του Λαΐου και πως ήταν αυτός ο φονιάς του, κλείστηκε στο δωμάτιό της και αφού αγκάλιασε για τελευταία φορά τα παιδιά της, κρεμάστηκε.

Η τραγωδία συνεχίζεται όταν ο Οιδίποδας αντικρίζει την Ιοκάστη κρεμασμένη μέσα στο δωμάτιο της. Τότε παίρνει δύο χρυσές καρφίτσες από το φόρεμα της και τις μπήγει στα μάτια του λέγοντας τα εξής λόγια: «Δε θα ξαναδούν ούτε όσα παθαίνω,
ούτε όσα κακά παθαίνουν οι άλλοι από εμένα» Και αφού χαιρέτησε τα παιδιά του αποχώρησε από τη Θήβα.

Ποιο είναι το δίδαγμα της τραγωδίας «Οιδίπους Τύραννος»;

Το πεπρωμένον φυγείν αδύνατον. Όπως βλέπουμε στο έργο του Σοφοκλή οι πρωταγωνιστές κάνουν τα πάντα για να αποφύγουν τον θάνατο. Ωστόσο, οι Μοίρες έχουν ήδη καθορίσει το πεπρωμένο των ανθρώπων!